Mamy przyjemność zaprezentować Państwu książki podarowane bibliotece w dniu uroczystości Jubileuszu 75-lecia Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włodawie połączonego z powiatowymi obchodami Ogólnopolskiego Dnia Bibliotekarza i Bibliotek (10.06.2022 r.).
Fot. E. Pietrzak
Darczyńcom serdecznie dziękujemy, a naszych Czytelników zapraszamy do lektury :)
KSIĄŻKI PRZEKAZANE DO DZIAŁU REGIONALNEGO
Halina Pelcowa: Słownik gwar Lubelszczyzny, T. 10
Dziesiąty tom Słownika gwar Lubelszczyzny zatytułowany Obrzędowość i obyczajowość ludowa zawiera 2069 haseł wzbogaconych 25 ilustracjami i 41 mapami językowymi. Jest to nazewnictwo różnych etapów obrzędów przejścia (narodzin i chrztu, zaślubin i wesela, śmierci i pogrzebu), świąt dorocznych i rodzinnych oraz związanych z tym obrzędów, zwyczajów, obyczajów religijnych i świeckich, z uwzględnieniem przesądów, zachowań magicznych i symbolicznych. Część z nich należy już do przeszłości, inne są obecne na lubelskiej wsi i wpisują się w jej współczesność. /Inf. ze Wstępu/.
LINK
Rękopisy z kolekcji Hieronima Łopacińskiego w Narodowym Zasobie Bibliotecznym
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie od 2018 r. podejmowała działanie zmierzające do włączenia w struktury Narodowego Zasobu Bibliotecznego fragmentu jej zbiorów. Wyselekcjonowano część najcenniejszych historycznych obiektów specjalnych, z których powstała kolekcja licząca 5479 jednostek, w tym 648 jednostek rękopiśmiennych. (…).
Rękopisy będące przedmiotem niniejszej publikacji, stanowią część wyżej wymienionej kolekcji. Pochodzą one ze spuścizny po Hieronimie Łopacińskim, której skromniejsza część stała się zalążkiem lubelskiej książnicy (…). W niniejszej publikacji przedstawiono 102 rękopisy ze wspomnianej kolekcji. Zakresem tematycznym odnoszą się one do Lublina bądź Lubelszczyzny. Najstarszy zabytek pochodzi z przełomu XIV i XV stulecia. Publikacje zamykają manuskrypty z początku XX w. (do 1960 r.). Wśród prezentowanych obiektów znajdują się pojedyncze dokumenty oraz grupy dokumentów połączone w jednostki proweniencyjne, zazwyczaj przez osobę twórcy lub pierwotnego właściciela zbioru; są to m. in. przywileje królewskie, dokumenty cechowe, różnorodne ekstrakty ze staropolskich ksiąg sądowych, XIX-wieczne sumariusze dokumentów historycznych, zespoły akt personalnych, korespondencji. /Inf. ze Wstępu/.
LINK
Lasy Lubelszczyzny cechuje wyjątkowe piękno. Stąd na tym obszarze tak wiele form ochrony przyrody, jak: rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, strefy ochrony roślin i zwierząt, obszary specjalnej ochrony ptaków, użytki ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu oraz specjalne obszary ochrony siedlisk. Duże kompleksy leśne, takie jak: Puszcza Solska, Lasy Janowskie, Puszcza Sandomierska, Lasy Roztocza czy Lasy Sobiborsko – Włodawskie pozostają na zawsze w pamięci tych, którzy mieli okazję je podziwiać. Położeni Lubelszczyzny ma wpływ nie tylko na bogactwo gatunkowe roslin i zwierząt, ale także na urozmaicenie krajobrazu (Jerzy Sądel). Lubelszczyzna, położona między Bugiem a Wisłą, jest niezwykle urozmaicona pod względem fizjograficznym. Mamy tutaj wapienne wzgórza Roztocza z borami jodłowymi i buczynami oraz bogatym zestawem roślin górskich. Południe regionu to rozległe obniżenie Kotliny Sandomierskiej, pokryte grubą warstwą piasków i porośnięte borami sosnowymi Puszczy Solskiej – jednego z największych zwartych kompleksów leśnych w Polsce. Centralna część regionu to Wyżyna Lubelska, z pokrywą lessową i licznymi malowniczymi wąwozami. Na jego wschodzie leży Wyżyna Wołyńska z urodzajnymi czarnoziemami oraz Polesie Wołyńskie z unikalnymi pagórkami i torfowiskami węglanowymi. W północnej części Regionu Lubelskiego spotkamy jeden z największych w Polsce kompleksów jezior i torfowisk na Polesiu Lubelskim oraz nizinne pejzaże Małego Mazowsza. /Inf. ze Wstępu/.
LINK
Rafał Łapiński: Nadleśnictwo Sobibór
Bogato zdobiona publikacja informacyjna dotycząca przyrody znajdującej się na terenie Nadleśnictwa Sobibór. Zawiera rozdziały: Hodowla lasu; Pozyskiwanie drewna; Ochrona lasu; Drzewostany Nadleśnictwa; Ochrona przyrody; Rzeka Bug; Fauna Nadleśnictwa; Flora Nadleśnictwa; Miejsca historyczne.
Zbiór dla kuchmistrza tak potraw jako ciast robienia wypisany roku 1757 dnia 24 lipca
Informacje o tej publikacji podawaliśmy już w artykule: Drodzy Czytelnicy! (9 maja 2022 r.).
"Zbiór dla kuchmistrza..." to prawdziwa summa staropolskiej wiedzy kulinarnej. Kolekcja pochodzących z różnych źródeł receptur i porad została spisana dla Rozalii z Zahorowskich Pociejowej, właścicielki Uściługa na Wołyniu oraz znajdujących się dziś w Polsce Strzyżowa, Włodawy i Różanki. Tytuł całości i dobór ponad tysiąca rękopiśmiennych przepisów, które tworzą obraz dawnej sztuki kulinarnej i kultury stołu, wskazują na praktyczny charakter zbioru czerpiącego z mądrości pokoleń. Zredagowany w 1757 r. tekst zawiera m.in. kopię zaginionego "Kuchmistrzostwa" z ok. 1540 r., receptury kuchmistrzowej koronnej z 1633 r. oraz przepisy sąsiadów, przyjaciół i lekarzy pań Zahorowskich. Opisom leczniczych właściwości jedzenia i wyrobu domowych medykamentów towarzyszą różnego typu porady gospodarskie dotyczące dobrostanu zwierząt, ogrodnictwa, sadownictwa i pszczelarstwa. Pochodzący ze zbiorów Biblioteki Narodowej Ukrainy rękopis został opublikowany dzięki współpracy badaczy oraz instytucji polskich i ukraińskich. Receptury spisane dla dziedziczek ruskich rodów Zahorowskich i Pociejów to część naszego wspólnego dziedzictwa, opowieści nie tylko o jedzeniu, ale także o estetyce, wiedzy, religii i tożsamości. Dziś zachwyca ona swoją wszechstronnością oraz pięknem języka opisującego codzienne zdarzenia i radości. Może dzięki tej lekturze do naszych rozmów w kuchni powróci polecenie: oszafrań! Może będziemy chcieli coś omaślić albo osmalczyć? /Inf. ze Wstępu/.
LINK
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
NUMER SPECJALNY 6/2020
Tom jest pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w czerwcu 2019 roku – roku jubileuszu 70. urodzin prof. dr. Hab. Feliksa Czyżewskiego. (…) Publikację otwiera laudacja wygłoszona na konferencji jubileuszowej przez prof. Alicję Pihan-Kijasową. Kolejne prace odnoszą się do problematyki: onomastycznej (toponimicznej i antroponimicznej), dialektologicznej (studia fonetyczno-fonologiczne, leksyka gwarowa, słowotwórstwo gwarowe, gwara w funkcji języka artystycznego), leksykologicznej i leksykograficznej, do szeroko rozumianego pogranicza językowo-kulturowego, popularyzacji wiedzy i języku, folklorystyki, literaturoznawstwa, kultury materialnej, dydaktyki uniwersyteckiej. / Inf. ze Wstępu/.
Zawiera artykuły: Profesor Feliks Czyżewski - uczony, społecznik, honorowy obywatel Włodawy (Alicja Pihan-Kijasowa); Jubilata życiorys onomastyczny (Władysław Makarski); Z historii ustalania nazw miejscowości na pograniczu polsko-ukraińskim po 1945 roku (Janusz A. Rieger); Ślady polskiej wymowy gwarowej w nazwach terenowych w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych (Ewa Wolnicz-Pawłowska); Historyczna antroponimia ludności ruskiej na wschodniej Lubelszczyźnie (Na materiale akt parafii byłej chełmskiej diecezji grecko-unickiej) (Marcin Kojder); Kilka uwag o nazwisku Firadza (Renata Marciniak-Firadza); Nazwiska patronimiczne na -icz, -owicz, -ewicz mieszczan i chłopów w starostwie grabowieckim od XVI do XVIII wieku (Marek Olejnik); W sprawie refleksacji *ě, *е, *о w gwarach północnego Podlasia: dyftongi w tekstach pieśni z północnego Podlasia (Lubow Frolak); Aktualizacja gwary brzeskiej w powieści Natałki Babiny „Bodaj Budka” (Jurij Hromyk, Andrij Jaworśkyj); Uwagi o zmianach leksykalnych w gwarze sokólskiej wsi Nomiki w połowie XX wieku (Michał Kondratiuk); Słowa pogranicza (na materiale gwarowym wschodniej Lubelszczyzny) (Halina Pelcowa); O pograniczu słowotwórczo-leksykalnym werbalnych struktur wieloznacznych w gwarach polskich (Izabela Ejsmunt-Wieczorek); Zasady kategoryzacji nazw atrybutywnych subiektów czynności funkcjonujących w leksyce gwarowej (Beata Gala-Milczarek); O niewstydach, niewstydnikach i niewstydliwcach w polszczyźnie i innych językach słowiańskich (Irena Jaros); Jakie zapożyczenie i skąd? O wyrazie winohrad, winograd ‘winnica’, ‘winorośl’, ‘winogrono’ (Dorota Krystyna Rembiszewska, Janusz Siatkowski); Formuła lokalizacyjno-temporalna w tekstach epistolarnych XVIII wieku (Katarzyna Sicińska); Epizod z dziejów polsko-ukraińskich kontaktów językowych (rzeczownik “гембель” ‘kłopot’) (Mykoła Werbowyj); Pogranicze ukraińsko-białorusko-polskie w Słowniku asocjacyjnym własnych imion osobowych (uwagi wstępne) (Hryhorij Arkuszyn); Ukraińska leksykografia historyczna. Problematyka łączliwości i słownik kombinatoryczny języka ukraińskiego (Hanna Dydyk-Meusz); Wileński socjolekt rzemieślniczy XVI–XVIII wieku w świetle badań pogranicza językowego. Zarys problematyki (Alicja Pihan-Kijasowa); Sylwetka lingwistyczna Symeona Połockiego (1628–1680), humanisty pogranicza polsko-ruskiego (Tomasz Lisowski); Jeszcze o popularyzacji nauki o języku dawniej i dziś (Mariusz Koper); Działalność folklorystczna Pantelejmona Kulisza: kontekst polski (Wasyl Iwaszkiw); Komponent chronotopu w powieściach Jurija Andruchowycza i Tadeusza Konwickiego (Wiktor Jaruczyk); Ceramika Włodawy i Pawłowa: historia, typologia, cechy artystyczne (Halina Iwasziw); Nauczanie dialektologii na studiach ukrainistycznych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (Agnieszka Dudek-Szumigaj).
LINK
Kazimierz Stołecki: Krasnystaw – rys historyczny
Zawiera historię Krasnegostawu od średniowiecza po 2017 r., którą poprzedzają rozdziały: Słowianie w Europie; Słowianie na ziemiach polskich; Rys historyczny międzyrzecza Bugu i Wieprza. Publikacja wzbogacona jest też w rozdziały: Akt lokacyjny Szczekarzewa; Tablice chronologiczne; Najstarsze zapiski kronikarskie w kontaktach polsko-ruskich; Najstarsze ruskie zapiski kronikarskie o Szczekarzewie; Nazwa miasta w wiekach XIII-XX; Przykłady „krasnostawskich” dokumentów królewskich; Opisanie historyczne oraz topograficzno-statystyczne Krasnegostawu w roku 1820; Najstarsze krasnostawskie pieczęcie miejskie; Zgromadzenia w Krasnymstawie; Krasnostawskie zabytki; Liczba mieszkańców Krasnegostawu w ostatnich pięciu wiekach; Niezwyczajni Krasnostawianie „Primi inter Pares”; Krasnostawskie kościoły; Zakony w Krasnymstawie; Nieznany widok Krasnegostawu z XVII wieku; Kolej żelazna w okolicach Krasnegostawu.
LINK
KSIĄŻKI PRZEKAZANE DO CZYTELNI I WYPOŻYCZALNI DLA DOROSŁYCH
Fot. E. Pietrzak
Lista z linkami do katalogu:
- Jan Edward Budkiewicz: Samolustracja w niedorzeczu Wisły LINK
- 20 lat samorządu terytorialnego w Polsce : doświadczenia i perspektywy LINK
- Stanisław Gepner: Żołnierz polski : ubiór, uzbrojenie i oporządzenie : okres 1832-1939 LINK
- Jerzy Jaskiernia: Dyplomacja parlamentarna LINK
- Waldemar Kozioł: Znaczenie wsparcia społecznego wobec rodziny dysfunkcyjnej : na przykładzie Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Chełmie LINK
- Wyzwania dla polskiego systemu ochrony praw człowieka u progu trzeciej dekady XXI wieku. T. 3 LINK
Fot. B. Wulczyńska
- Józef Fert: Dagerotypy LINK
- Józef Fert: Inne Kresy... inny Wołyń... LINK
- Józef Fert: Kilka zdań co nienowe LINK
- Krzysztof Grabczuk, red.: European funds and the social and economic crisis LINK
- Emil Horoch: Polska w latach 1948-1953 : główne problemy LINK
- JORDANOPÚLU KALLIÓPI G.: Bóg na naszej ziemi życie Chrystusa dla dzieci LINK
- Krzysztof Leśniewski: W poszukiwaniu tego, co łączy :25 lat partnerstwa Prawosławnej Diecezji Lubelsko-Chełmskiej i Ewangelickiego Okręgu Kościelnego Balingen LINK
- Józef Łobodowski: Wyzwolenie: dramat w pięciu aktach LINK
- Ewelina Matuszkiewicz: Biały latawiec LINK
- B.A. Paris: Terapeutka LINK
- Jacob Glatstein: Dobranoc, świecie: wybór poezji LINK
- Stefan Warchoł: Dzieje i pradzieje Indoeuropejczyków w świetle archaicznej leksyki i zoonimii ludowej LINK
- Wojciech Węcław: Paź królowej LINK
- Łukasz Wojno-Jasieniecki: Św. Łukasz (Walenty Wojno-Jasieniecki) : autobiografia LINK
- Wacław Żmudzki: Bór LINK
Opracowano na podstawie podlinkowanych stron internetowych i fragmentów książek.
Edyta Pietrzak
Beata Wulczyńska