Blisko stu pasjonatów i miłośników dziejów ojczystych, pragnących oddać hołd bohaterom uczestniczącym w najdłużej trwającym zrywie niepodległościowym w epoce porozbiorowej Polski, zgromadziła konferencja popularnonaukowa „Powstańczych lat sygnały – Lubelszczyzna – Ziemia Włodawska” zorganizowana przez Miejską Bibliotekę Publiczną we Włodawie w dniu 15 marca 2023 r.
Spotkanie swoją obecnością zaszczycili przedstawiciele Parlamentu RP, wojewódzkich organów rządowych, lokalnych samorządów Powiatu Włodawskiego, Gminy Miejskiej i Wiejskiej Włodawa, środowiska naukowego UMCS w Lublinie, dyrektorzy i kierownicy lokalnych jednostek samorządowych oraz przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, a także regionaliści z Lubelszczyzny, mieszkańcy Ziemi Włodawskiej; w tym młodzież szkół ponadpodstawowych powiatu włodawskiego wraz z nauczycielami oraz czytelnicy i sympatycy włodawskiej biblioteki.
W powstańczy klimat wprowadził publiczność koncert pieśni patriotycznych z okresu powstania styczniowego „W boju dla Niepodległej” przygotowany przez wychowanków Włodawskiego Domu Kultury pod kierunkiem Marcina Obuchowskiego. W sali wykładowej zabrzmiały pieśni zaczerpnięte ze Śpiewnika Niepodległości: Jak to na wojence ładnie, Pieśń powstańców 1863 roku, W krwawym polu, Pieśń powstańców przy zimowym ognisku, Ostatni mazur, Z dymem pożarów, Marsz strzelców oraz Śpiewali ojcowie Legiony autorstwa Marcina Obuchowskiego.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonała Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włodawie Dorota Redde-Sawczuk zaznaczając, że jest to jedna z licznych inicjatyw bibliotecznych zaplanowanych w ramach obchodów Roku Powstania Styczniowego w mieście Włodawa i powiecie włodawskim.
Szczególne słowa podziękowania za przyjęcie zaproszenia i udział w sesji popularnonaukowej skierowała do Posła na Sejm Jacka Czerniaka, Wicewojewody Lubelskiego Roberta Gmitruczuka, asystentki Senatora RP prof. Józefa Zająca Anety Barwińskiej, dyrektora Biura Poselskiego Posłanki na Sejm RP Anny Dąbrowskiej-Banaszek Rafała Bukowskiego, Burmistrza Włodawy Wiesława Muszyńskiego, Wójta Gminy Włodawa Dariusza Semeniuka, Wicestarosty Włodawskiego Tomasza Korzeniewskiego, Przewodniczącej Rady Miejskiej we Włodawie Joanny Szczepańskiej wraz z towarzyszącymi Radnymi, Zastępcy Burmistrza Włodawy Wiesława Holaczuka, o. Michała Pacana z Parafii św. Ludwika we Włodawie, profesora UMCS w Lublinie dr hab. Grzegorza Jawora oraz Dyrektora Archiwum Państwowego w Lublinie Krzysztofa Kołodziejczyka.
Konferencję zainaugurowały wystąpienia Patronów Honorowych wydarzenia – Burmistrza Włodawy Wiesława Muszyńskiego oraz prof. dr. hab. Grzegorza Jawora, reprezentanta JM Rektora UMCS w Lublinie prof. dr. hab. Radosława Dobrowolskiego.
Refleksjami na temat znaczenia zrywu niepodległościowego powstańców styczniowych dla kolejnych pokoleń Polaków i jego reperkusjami w literaturze i sztuce na przestrzeni wieków, a także we współczesnej sferze geopolitycznej podzieli się, dziękując społeczności włodawskiej za pamięć o bohaterach, Poseł na Sejm RP Jacek Czerniak i Wicewojewoda Lubelski Robert Gmitruczuk.
Małgorzata Zińczuk, prowadząca część merytoryczną konferencji, zaznaczyła na wstępie, że „Powstańczych lat sygnały – Lubelszczyzna – Ziemia Włodawska” to wydarzenie edukacyjno-historyczne w ramach obchodów Roku Powstania Styczniowego, ustanowionego przez Parlament Rzeczypospolitej Polskiej jako wyraz najwyższego hołdu dla poświęcenia i ofiary uczestników tamtych wydarzeń oraz pielęgnowania do dziś kultu odpowiedzialności oraz obowiązku wobec Ojczyzny i Narodu.
Przedstawiając program sesji podkreśliła, że tematyka wystąpień poświęcona zostanie miejscu powstania styczniowego w polskiej tradycji narodowej i lokalnej świadomości historycznej.
dr hab. Piotr Bednarz, profesor UMCS w Lublinie, kierownik Zakładu Historii XVI-XIX w. i Europy Wschodniej Instytutu Historii, w referacie wprowadzającym omówił problematykę powstania styczniowego w Polsce w kontekście polityki ówczesnych mocarstw europejskich.
Pozostali prelegenci poruszyli problematykę związaną z Lubelszczyzną i Ziemią Włodawską, przebiegiem walk, reperkusjami, a także kwestie związane z weteranami i zachowaniem pamięci o powstaniu.
dr hab. Dariusz Tarasiuk, profesor w Instytucie Historii UMCS w Lublinie, badacz dziejów Południowego Podlasia wystąpił z referatem "Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie".
mgr Mariusz Czuj, absolwent Instytutu Historii UMCS w Lublinie, nauczyciel historii w Zespole Szkół nr 1 i II Liceum Ogólnokształcącym we Włodawie, wiceprezes Stowarzyszenia Bramy Pamięci Włodawa-Sobibór, autor i współautor licznych artykułów oraz publikacji historycznych, autor i koordynator historycznych projektów edukacyjnych wystąpił z wykładem "Powstanie styczniowe na Ziemi Włodawskiej".
mgr Adam Panasiuk, z wykształcenia prawnik i politolog, z zamiłowania regionalista, pasjonat popularyzacji idei małych ojczyzn, edukator w zakresie upowszechniania historii lokalnej, autor licznych artykułów oraz książek monograficznych o miejscowościach Gminy Urszulin omówił przebieg potyczek powstańczych pod Urszulinem i Andrzejowem w powiecie włodawskim.
Konferencji towarzyszyła wystawa „Dokumenty powstania styczniowego. Wydarzenia – ludzie – tradycja” z zasobów Archiwum Państwowego w Lublinie. Jej zawartość zaprezentowała mgr Katarzyna Ślusarska, wieloletnia pracownica Archiwum Państwowego w Lublinie, od 2013 r. kierownik Oddziału w Chełmie, autorka licznych artykułów z zakresu historii regionu chełmskiego, m.in. Notariusze włodawscy oraz ich akta w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie Oddział w Chełmie.
Wystawę „Echa pamięci o Powstaniu Styczniowym w zbiorach PTTK Oddział Włodawa” zaprezentował Mieczysław Tokarski – pasjonat lokalnej historii, regionalista, kolekcjoner, filatelista, przewodnik turystyczny, prezes Zarządu Oddziału PTTK Mieczysław Tokarski.
Dział Udostępniania Zbiorów i Informacji przygotował ekspozycję wybranych publikacji o powstaniu styczniowym z kolekcji zbiorów włodawskiej książnicy wg opracowanego zestawienia bibliograficznego wraz z okolicznościowymi zakładkami do książek.
W wypożyczalni dla dorosłych swoje stoisko eksponowało Centrum Promocji UMCS przygotowane i obsługiwane przez dr hab. Małgorzatę Kołacz-Chmiel – adiunkt Wydziału Historii i Archeologii, inż Magdalenę Drwal z Biura Projektów Promocyjnych i Jakuba Wisińskiego – Przewodniczącego Koła Naukowego Studentów Krajoznawców.
Wydzielone stoiska oraz eksponowane wystawy cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników konferencji w przerwie obrad merytorycznych.
Zamykając obrady konferencyjne i towarzyszące jej komponenty artystyczne i edukacyjne Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włodawie Dorota Redde-Sawczuk podziękowała wszystkim uczestnikom za przyjęcie zaproszenia, udział wydarzeniu i zainteresowanie zaproponowaną tematyką. Prelegentom złożyła gratulacje i wyrazy uznania za przygotowanie wykładów spełniających oczekiwania słuchaczy. Do pracowników biblioteki skierowała podziękowania za ogromne zaangażowanie w organizację i obsługę merytoryczno-logistyczną tego ważnego w Roku Powstania Styczniowego wydarzenia edukacyjno-czytelniczego. Wyrazy wdzięczności za pomoc w realizacji przedsięwzięcia o charakterze regionalnym skierowała do partnerów organizacyjnych.
Organizator: Biblioteka Publiczna we Włodawie.
Patronat Honorowy: JM Rektor UMCS prof. dr hab. Radosław Dobrowolski i Burmistrz Włodawy Wiesław Muszyński.
Partnerzy Organizacyjni: Instytut Historii UMCS w Lublinie, Archiwum Państwowe w Lublinie, Powiat Włodawski, Gmina Miejska Włodawa, PTTK Oddział Włodawa, Włodawski Dom Kultury.
Patronat medialny: TVP Lublin, Radio Lublin, Katolickie Radio Podlasie, Radio BonTon, regionalny portal informacyjny podlasie24.pl, Kwartalnik Społeczno-Kulturalny „Wschód”, tygodnik regionalny Echo Katolickie, tygodniki Nowy Tydzień i Super Tydzień oraz Dziennik Wschodni.
Małgorzata Zińczuk – biblioteczny koordynator konferencji
„Powstańczych lat sygnały – Lubelszczyzna – Ziemia Włodawska”